U tuyến giáp là một tình trạng rối loạn phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ trung niên và người sống tại khu vực thiếu i-ốt. Ngoài việc tuân thủ điều trị y khoa, chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát kích thước khối u, ổn định hormone tuyến giáp và phòng tránh biến chứng. Tuy nhiên, theo thống kê từ Hiệp hội Nội tiết lâm sàng Hoa Kỳ (AACE), có đến 99% bệnh nhân mắc sai lầm trong việc lựa chọn thực phẩm mỗi ngày.

Vậy u tuyến giáp nên ăn gì và cần tránh gì để tránh khiến tình trạng xấu đi? Bài viết dưới đây bác sĩ Tỉnh  sẽ cung cấp thông tin đầy đủ, cập nhật và dựa trên các nghiên cứu y học đáng tin cậy.

U Tuyến Giáp Là Gì? Tại Sao Dinh Dưỡng Quan Trọng?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở phía trước cổ, có hình dạng giống con bướm, chịu trách nhiệm sản xuất các hormone như thyroxin (T4) và triiodothyronin (T3). Các hormone này điều hòa quá trình trao đổi chất, nhịp tim, thân nhiệt, và nhiều chức năng quan trọng khác của cơ thể. U tuyến giáp là các khối u bất thường trong tuyến giáp, có thể là lành tính (90-95%) hoặc ác tính (ung thư tuyến giáp, khoảng 5%).

Theo thống kê của WHO, khoảng 30% dân số thế giới bị ảnh hưởng bởi rối loạn chức năng tuyến giáp, phần lớn do thiếu hụt i-ốt hoặc chế độ ăn uống không khoa học. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tuyến giáp mà còn hỗ trợ quá trình điều trị, giảm triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, hoặc khó nuốt, đồng thời tăng cường khả năng phục hồi sau phẫu thuật hoặc liệu pháp i-ốt phóng xạ. Vậy, u tuyến giáp nên ăn gì để tối ưu hóa sức khỏe? Trước tiên, hãy cùng phân tích 5 sai lầm phổ biến mà bệnh nhân thường mắc phải.

5 Sai Lầm Dinh Dưỡng Phổ Biến Ở Bệnh Nhân U Tuyến Giáp

Thực phẩm giàu i-ốt

I-ốt là một vi khoáng không thể thiếu để tuyến giáp sản xuất hai hormone quan trọng là thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) – đóng vai trò kiểm soát quá trình trao đổi chất, điều hòa nhiệt độ cơ thể và chức năng của hầu hết các cơ quan. Cơ thể không thể tự tổng hợp i-ốt, do đó, việc bổ sung qua thực phẩm là thiết yếu.

Thực phẩm giàu i-ốt được xem là thực phẩm hỗ trợ tuyến giáp khỏe mạnh và thường được khuyến nghị trong chế độ ăn của người bị u tuyến giáp, đặc biệt là thể lành tính hoặc suy giáp nhẹ. Một số nguồn thực phẩm giàu i-ốt phổ biến bao gồm: rong biển, cá tuyết, cá ngừ, tôm, trứng, sữa tươi, gan bò và thịt gà.

Tuy nhiên, việc bổ sung i-ốt không nên lạm dụng. Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), lượng i-ốt khuyến nghị hằng ngày là:

• 150 microgam/ngày cho người trưởng thành,

• 220 mcg/ngày cho phụ nữ mang thai,

• 290 mcg/ngày cho phụ nữ đang cho con bú.

Thừa i-ốt có thể gây rối loạn chức năng tuyến giáp, dẫn đến cường giáp, bướu giáp, hoặc kích hoạt bệnh tuyến giáp tự miễn. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn muốn dùng thêm viên bổ sung.

Thực phẩm giàu selen

Selen (Se) là một chất chống oxy hóa mạnh có vai trò thiết yếu trong việc chuyển đổi hormone T4 (dạng không hoạt động) thành T3 (dạng hoạt động), từ đó giúp tuyến giáp duy trì chức năng ổn định. Ngoài ra, selen còn bảo vệ tuyến giáp khỏi các tổn thương do gốc tự do, đặc biệt hữu ích ở người bị viêm tuyến giáp Hashimoto hoặc u giáp dạng viêm mạn tính.

Thiếu selen không chỉ làm suy yếu chức năng tuyến giáp, mà còn làm trầm trọng hơn tình trạng thiếu i-ốt, theo cảnh báo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Những thực phẩm giàu selen bạn nên thêm vào thực đơn:

• Hải sản: cá ngừ, cá hồi, tôm biển

• Thịt: gan động vật (gan gà, gan bò), thịt gà hữu cơ

• Hạt và quả khô: hạt hướng dương, hạt bí, hạt điều, hạt Brazil

• Trứng gà và các sản phẩm từ sữa

Theo Viện Y học Hoa Kỳ, lượng selen nên bổ sung hằng ngày là 55 microgam/ngày cho người trưởng thành, tối đa không vượt quá 400mcg/ngày để tránh nhiễm độc.

Thực phẩm giàu kẽm

Kẽm (Zn) là một vi chất thiết yếu tham gia vào quá trình tổng hợp và hoạt hóa hormone tuyến giáp. Thiếu kẽm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tuyến yên, làm giảm tín hiệu sản xuất TSH (hormone kích thích tuyến giáp) – từ đó gián tiếp làm giảm lượng hormone T3 và T4 trong máu.

Bên cạnh đó, kẽm cũng đóng vai trò trong việc điều hòa miễn dịch và giảm tình trạng viêm mạn tính, vốn là yếu tố nguy cơ làm u tuyến giáp tiến triển nhanh hơn.

Thực phẩm giàu kẽm tốt cho người bị u tuyến giáp gồm:

• Hàu, tôm, cua biển

• Thịt bò nạc, thịt lợn nạc

• Trứng gà

• Các loại hạt như hạt chia, hạt mè, hạt bí

• Ngũ cốc nguyên cám như yến mạch, gạo lứt

Khuyến nghị lượng kẽm hàng ngày theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia là khoảng 8–11mg/ngày cho người lớn. Việc bổ sung quá nhiều kẽm (trên 40mg/ngày) có thể làm rối loạn hấp thu đồng, giảm miễn dịch.Thực phẩm giàu selen

 Thực phẩm giàu omega-3

Acid béo Omega-3 (đặc biệt là EPA và DHA) được chứng minh có tác dụng chống viêm mạnh, hỗ trợ điều hòa miễn dịch và cải thiện tình trạng viêm tuyến giáp mạn tính – một trong những nguyên nhân gây ra u tuyến giáp thể Hashimoto hoặc viêm giáp mạn.

Các nguồn thực phẩm giàu omega-3 tự nhiên bao gồm:

• Cá béo nước lạnh: cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi

• Hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó

• Dầu oliu nguyên chất, dầu hạt cải

Việc bổ sung omega-3 thường xuyên giúp ổn định nồng độ TSH, hỗ trợ giảm triệu chứng mệt mỏi, rối loạn nhịp tim và viêm nhẹ quanh vùng cổ ở người mắc u tuyến giáp.

Rau củ và trái cây giàu chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa như vitamin A, C, E, flavonoid giúp trung hòa các gốc tự do, hạn chế tổn thương tế bào tuyến giáp và hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại viêm nhiễm hoặc tiến triển bất thường của khối u.

Các loại rau và trái cây nên ưu tiên bao gồm:

• Cà rốt, bí đỏ, súp lơ trắng, ớt chuông

• Việt quất, lựu, dâu tây, cam, kiwi

• Bông cải trắng, rau chân vịt nấu chín

Đặc biệt, vitamin C có vai trò cải thiện hấp thu sắt – vốn cần thiết cho bệnh nhân có rối loạn nội tiết tuyến giáp kèm thiếu máu.

📌 Nghiên cứu từ Trường Y Johns Hopkins (2022) cho thấy: chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa giúp làm giảm tốc độ phát triển của nhân giáp và cải thiện chất lượng sống ở bệnh nhân tuyến giáp lành tính.

Lưu ý chung: Bệnh nhân chuẩn bị điều trị i-ốt phóng xạ (I-131) cần hạn chế i-ốt trong 2 tuần trước điều trị (dưới 50 mcg/ngày). Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định liều lượng i-ốt phù hợp.

5 Sai Lầm Dinh Dưỡng Phổ Biến Ở Bệnh Nhân U Tuyến Giáp

Dựa trên các nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm lâm sàng, dưới đây là 5 sai lầm dinh dưỡng mà 99% bệnh nhân u tuyến giáp mắc phải, cùng với lời khuyên để khắc phục.

Tự Ý Bổ Sung I-ốt Hoặc Uống Muối I-ốt Quá Mức

I-ốt là vi chất thiết yếu cho tuyến giáp, nhưng bổ sung quá liều có thể gây rối loạn chức năng tuyến giáp, bao gồm cường giáp, viêm tuyến giáp tự miễn, hoặc làm nặng thêm bệnh Hashimoto. Theo WHO, nhu cầu i-ốt khuyến nghị cho người trưởng thành là 150 mcg/ngày. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân tự ý dùng viên i-ốt hoặc tiêu thụ thực phẩm giàu i-ốt (như rong biển, tảo bẹ) mà không có chỉ định từ bác sĩ.

• Hậu quả: Thừa i-ốt có thể làm tăng kích thước u tuyến giáp, gây triệu chứng như tim đập nhanh, run tay, hoặc mệt mỏi. Ở bệnh nhân chuẩn bị điều trị i-ốt phóng xạ (I-131), việc bổ sung i-ốt quá mức có thể làm giảm hiệu quả điều trị.

• Lời khuyên: Không tự ý uống viên i-ốt hoặc bổ sung muối i-ốt quá mức. Thay vào đó, nên bổ sung i-ốt từ các nguồn tự nhiên như cá biển (cá thu, cá hồi), trứng, hoặc rau củ với liều lượng hợp lý. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung i-ốt, đặc biệt nếu đang chuẩn bị điều trị I-131.

 Ăn Nhiều Cải Xoăn, Súp Lơ, Bắp Cải Sống

Rau họ cải như cải xoăn, súp lơ, bắp cải chứa goitrogens – hợp chất ức chế hấp thu i-ốt, cản trở tổng hợp hormone tuyến giáp nếu tiêu thụ sống với số lượng lớn. Một nghiên cứu trên Thyroid Journal cho thấy tiêu thụ quá nhiều rau họ cải sống ở những người thiếu i-ốt làm tăng nguy cơ bướu cổ.

• Hậu quả: Làm chậm sản xuất hormone tuyến giáp, gây triệu chứng như mệt mỏi, tăng cân, hoặc làm nặng thêm tình trạng suy giáp.

• Lời khuyên: Vẫn có thể ăn rau họ cải, nhưng phải nấu chín kỹ (hấp, luộc) để giảm goitrogens. Tránh ép lấy nước hoặc ăn sống. Tiêu thụ ở mức vừa phải, dưới 150g/ngày, để cân bằng dinh dưỡng.

Kiêng Hẳn Thịt Đỏ Và Chất Béo

Thịt đỏ nạc (như thịt bò, thịt lợn nạc) là nguồn cung cấp sắt và vitamin B12 thiết yếu cho bệnh nhân rối loạn nội tiết. Cắt giảm hoàn toàn thịt đỏ và chất béo có thể gây thiếu máu, mệt mỏi, và làm suy giảm năng lượng cần thiết cho quá trình trao đổi chất.

• Hậu quả: Thiếu sắt và B12 làm trầm trọng thêm các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, và suy giảm chức năng thần kinh.

• Lời khuyên: Ưu tiên thịt đỏ nạc (thịt bò thăn, thịt lợn thăn) hoặc gan heo, ăn 2-3 bữa/tuần, mỗi bữa khoảng 100-150g. Tránh nội tạng động vật quá thường xuyên do hàm lượng cholesterol cao. Kết hợp với chất béo lành mạnh từ cá béo hoặc dầu ô liu.]

 

 

Dùng Thảo Dược Không Rõ Nguồn Gốc Để “Giải Độc Tuyến Giáp”

 Theo FDA, chưa có bằng chứng khoa học xác thực nào chứng minh các loại thảo dược như tam thất, nấm lim xanh, hoặc rễ bồ công anh có thể làm tiêu u tuyến giáp hoặc “giải độc” tuyến giáp. Một số thảo dược không rõ nguồn gốc có thể chứa chất gây hại hoặc tương tác với thuốc điều trị.

• Hậu quả: Sử dụng thảo dược không kiểm soát có thể gây tổn thương gan, thận, hoặc làm giảm hiệu quả của thuốc tuyến giáp như levothyroxine.

• Lời khuyên: Không sử dụng thuốc Nam hoặc Đông y không rõ thành phần. Tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Nội tiết trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm thảo dược nào.

 Bỏ Bữa Sáng, Nhịn Ăn Gián Đoạn (Intermittent Fasting)

 Nhịn ăn kéo dài, đặc biệt là bỏ bữa sáng, làm tuyến giáp giảm sản xuất hormone, gây rối loạn chuyển hóa. Theo nghiên cứu của European Thyroid Journal (2022), bỏ bữa sáng kéo dài có thể dẫn đến hạ đường huyết, mệt mỏi, và rối loạn kinh nguyệt ở bệnh nhân tuyến giáp.

• Hậu quả: Gây mất cân bằng hormone, làm nặng thêm triệu chứng mệt mỏi, khó tập trung, và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.

• Lời khuyên: Ăn đủ 3 bữa/ngày, đặc biệt là bữa sáng giàu protein (trứng, sữa chua) và khoáng chất (rau xanh, trái cây). Tránh nhịn ăn gián đoạn mà không có chỉ định từ bác sĩ.

Gợi Ý Thực Đơn Một Ngày Cho Người Bị U Tuyến Giáp

Dưới đây là một thực đơn mẫu trong 1 ngày, kết hợp 8 nhóm thực phẩm trên, đảm bảo cân bằng dinh dưỡng và dễ áp dụng:

Bữa	Thực đơn gợi ý
Sáng	Cháo yến mạch với sữa hạt, 1 quả trứng luộc, 1 quả kiwi (giàu vitamin C, B, dễ tiêu hóa).
Giữa sáng	Một nắm nhỏ hạt Brazil (selen) và 1 ly nước ép cam (vitamin C).
Trưa	Cá hồi nướng (omega-3, i-ốt), salad rau bina với hạt chia (chất xơ, omega-3), cơm gạo lứt (chất xơ).
Xế chiều	Sữa chua không đường (dễ tiêu hóa, vitamin B) và 1 quả táo (chất xơ).
Tối	Súp bí đỏ (dễ tiêu hóa), thịt bò nạc xào rau cải ngọt (kẽm, chất xơ), 1 lát bánh mì nguyên cám (vitamin B).

Lưu ý: Điều chỉnh khẩu phần theo nhu cầu cá nhân và tham khảo bác sĩ nếu đang dùng thuốc tuyến giáp.

Chế Độ Ăn Uống Sau Phẫu Thuật U Tuyến Giáp

Sau phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp, chế độ ăn uống cần được điều chỉnh để hỗ trợ phục hồi và giảm triệu chứng khó nuốt, đau họng, hoặc rối loạn tiêu hóa.

Giai đoạn ngay sau phẫu thuật (1-3 ngày):

• Ưu tiên thực phẩm lỏng: Súp bí đỏ, cháo yến mạch, sinh tố chuối, sữa chua không đường.
• Tránh thực phẩm cứng, khô như bánh quy, thịt bò khô, hoặc hạt chưa xay nhuyễn.

Giai đoạn phục hồi (sau xuất viện):

• Bổ sung protein (thịt gà, cá, trứng) để tái tạo mô.
• Tăng cường canxi và vitamin D (sữa ít béo, cá hồi, rau xanh) nếu tuyến cận giáp bị ảnh hưởng.
• Chia nhỏ bữa ăn (5-6 bữa/ngày) để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa..

Các Câu Hỏi Thường Gặp

Có Nên Kiêng Hoàn Toàn Rau Họ Cải?

Nhiều người băn khoăn u tuyến giáp nên ăn gì và có nên kiêng hoàn toàn rau họ cải không. Thực tế, các loại rau như cải bó xôi, cải xoăn, cải bẹ xanh chứa hợp chất goitrogen có thể ảnh hưởng đến việc hấp thu i-ốt nếu ăn sống số lượng lớn. Tuy nhiên, nấu chín kỹ sẽ làm giảm đáng kể hoạt tính goitrogen. Vì vậy, không cần loại bỏ hoàn toàn mà nên ăn ở mức vừa phải (dưới 150g/ngày) và luộc hoặc hấp trước khi ăn. Kiểm soát lượng và cách chế biến giúp người bệnh vẫn nhận được lợi ích dinh dưỡng từ nhóm rau xanh giàu chất xơ và vitamin này.

Sau Phẫu Thuật Có Cần Bổ Sung Canxi Không?

Sau mổ u tuyến giáp, đặc biệt nếu tuyến cận giáp bị ảnh hưởng, bệnh nhân có thể bị hạ canxi máu tạm thời hoặc kéo dài, gây tê tay chân, co quắp. Vì vậy, bổ sung canxi và vitamin D là cần thiết trong nhiều trường hợp, theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài thuốc, u tuyến giáp nên ăn gì sau mổ? Câu trả lời là nên tăng cường thực phẩm giàu canxi tự nhiên như sữa ít béo, cá hồi, mè đen, bông cải xanh, rau chân vịt. Tuy nhiên, không tự ý bổ sung liều cao, vì có thể gây sỏi thận hoặc rối loạn chuyển hóa canxi-phospho.

U Tuyến Giáp Có Nên Uống Cà Phê?

Cà phê không phải là thực phẩm cấm với người bị u tuyến giáp, nhưng cần uống đúng thời điểm để không ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị. Cụ thể, cà phê có thể giảm hấp thu thuốc levothyroxine – loại thuốc thường dùng trong điều trị suy giáp hoặc sau phẫu thuật tuyến giáp. Nếu bạn thắc mắc u tuyến giáp nên ăn gì và uống gì, hãy nhớ: nên uống thuốc vào lúc bụng đói, sáng sớm, sau đó chờ ít nhất 1–2 giờ mới uống cà phê hoặc ăn sáng. Điều này giúp duy trì nồng độ hormone ổn định trong máu và đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.

Có Nên Sử Dụng Thực Phẩm Chức Năng Cho U Tuyến Giáp?

Trong quá trình tìm hiểu u tuyến giáp nên ăn gì, nhiều người tìm đến thực phẩm chức năng với kỳ vọng “tiêu u tuyến giáp”, “giải độc”, “hỗ trợ tuyến giáp”. Tuy nhiên, hiện nay chưa có đủ bằng chứng khoa học xác thực rằng thực phẩm chức năng có thể thay thế thuốc điều trị u tuyến giáp. Một số sản phẩm thậm chí có thể gây hại cho gan, thận, hoặc làm lệch kết quả xét nghiệm nội tiết. Vì vậy, chỉ sử dụng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ chuyên khoa nội tiết. Người bệnh nên ưu tiên xây dựng chế độ ăn lành mạnh, cân đối, đầy đủ vi chất thay vì phụ thuộc vào sản phẩm quảng cáo.

Xem thêm :

u tuyến giáp kiêng ăn gì ? 

mổ tuyến u tuyến giáp kiêng ăn gì ?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân u tuyến giáp. U tuyến giáp nên ăn gì? Hãy ưu tiên 8 nhóm thực phẩm: dễ tiêu hóa, giàu omega-3, chất xơ, vitamin A, C, E, vitamin B, kẽm, selen, và i-ốt (theo chỉ định). Đồng thời, tránh 5 sai lầm phổ biến: bổ sung i-ốt quá mức, ăn rau họ cải sống, kiêng hẳn thịt đỏ, dùng thảo dược không rõ nguồn gốc, và bỏ bữa sáng. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để xây dựng chế độ ăn phù hợp với tình trạng bệnh lý và giai đoạn điều trị.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết mang tính tham khảo, không thay thế tư vấn y tế chuyên sâu. Liên hệ Phòng khám Bác sĩ Nguyễn Đức Tỉnh để được tư vấn trực tiếp.