Chọc Sinh Thiết U Tuyến Giáp Là Gì?
Chọc sinh thiết u tuyến giáp (FNA) là một thủ thuật y khoa sử dụng kim nhỏ để lấy mẫu tế bào từ khối u tuyến giáp, sau đó phân tích dưới kính hiển vi để xác định tính chất của khối u. Đây là phương pháp chẩn đoán có độ chính xác cao, lên đến 90–95%, theo hướng dẫn của Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA). Thủ thuật này thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo độ chính xác khi lấy mẫu từ các khối u nhỏ hoặc khó tiếp cận.
Mục đích của chọc sinh thiết u tuyến giáp
-
Xác định khối u là lành tính hay ác tính.
-
Hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp như viêm giáp, nang giáp, hoặc ung thư tuyến giáp.
-
Định hướng điều trị, bao gồm quyết định có cần phẫu thuật hay không.
Khi nào cần thực hiện chọc sinh thiết u tuyến giáp?
Theo các hướng dẫn y tế mới nhất từ ATA (2023) và WHO, chỉ định chọc sinh thiết u tuyến giáp thường được áp dụng trong các trường hợp sau:
-
Khối u tuyến giáp có kích thước lớn hơn 1 cm (đặc biệt nếu có dấu hiệu bất thường trên siêu âm như vi vôi hóa, ranh giới không rõ, hoặc tăng sinh mạch máu).
-
Khối u có triệu chứng chèn ép như khó nuốt, khó thở, hoặc đau vùng cổ.
-
Tiền sử gia đình có người mắc ung thư tuyến giáp hoặc các hội chứng di truyền liên quan (ví dụ, hội chứng MEN – Multiple Endocrine Neoplasia).
-
Kết quả xét nghiệm máu bất thường như nồng độ calcitonin cao (gợi ý ung thư biểu mô tủy).
-
Khối u phát triển nhanh hoặc có sự thay đổi về kích thước, hình dạng trong thời gian ngắn.
Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng như sưng cổ, đau, hoặc thay đổi giọng nói, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và chỉ định xét nghiệm phù hợp.
Các Loại Sinh Thiết Tuyến Giáp
Sinh thiết tuyến giáp là một kỹ thuật y khoa quan trọng nhằm lấy mẫu mô hoặc tế bào từ tuyến giáp để phân tích dưới kính hiển vi, giúp chẩn đoán các bệnh lý như u lành tính, ung thư tuyến giáp, hoặc các rối loạn khác. Dựa trên các hướng dẫn từ Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA) và các nguồn y khoa uy tín, có ba loại sinh thiết tuyến giáp chính được áp dụng phổ biến tại Việt Nam:
Chọc Hút Tế Bào Bằng Kim Nhỏ (Fine Needle Aspiration – FNA)
Mô tả: Đây là kỹ thuật phổ biến nhất, được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp với độ chính xác lên đến 95% (theo ATA, 2023). Bác sĩ sử dụng một cây kim nhỏ (22–25 gauge) để hút tế bào từ khối u tuyến giáp, thường dưới sự hướng dẫn của siêu âm để đảm bảo độ chính xác.
Ứng dụng:
- Xác định tính chất lành tính hay ác tính của nhân giáp (kích thước ≥1 cm hoặc có đặc điểm nghi ngờ trên siêu âm như vi vôi hóa, tăng sinh mạch).
- Chẩn đoán các bệnh lý như viêm giáp, nang giáp, hoặc ung thư tuyến giáp.
- Kiểm tra hạch bạch huyết gần tuyến giáp để phát hiện di căn.
Chỉ định:
- Nhân giáp ≥1 cm với ít nhất 2 tiêu chuẩn nghi ngờ ác tính trên siêu âm.
- Bệnh nhân có tiền sử xạ trị vùng cổ hoặc tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến giáp.
- Các hạch bạch huyết cổ tử cung không xác định.
Sinh Thiết Lõi Kim (Core Needle Biopsy – CNB)
Mô tả: Sử dụng kim lớn hơn (14–18 gauge) để lấy một mẫu mô lớn hơn (kích thước bằng hạt gạo) so với FNA. Kỹ thuật này cũng thường được thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm.
Ứng dụng:
- Được chỉ định khi FNA không cho kết quả rõ ràng hoặc cần phân tích cấu trúc mô chi tiết hơn.
- Hỗ trợ chẩn đoán các loại ung thư tuyến giáp phức tạp như ung thư biểu mô không biệt hóa (anaplastic carcinoma) hoặc u lympho.
Chỉ định:
- FNA thất bại hoặc kết quả không rõ ràng.
- Nghi ngờ các bệnh lý phức tạp như u lympho hoặc ung thư di căn.
Sinh Thiết Mở (Open Biopsy)
Mô tả: Đây là kỹ thuật xâm lấn nhất, thường được thực hiện trong phòng phẫu thuật dưới gây mê toàn thân. Bác sĩ tạo một vết cắt nhỏ ở vùng cổ để lấy mẫu mô hoặc toàn bộ khối u, sau đó khâu lại và gửi mẫu đi xét nghiệm.
Ứng dụng:
- Được sử dụng khi các phương pháp FNA hoặc CNB không thể cung cấp chẩn đoán chính xác.
- Hỗ trợ đánh giá di căn hạch bạch huyết hoặc xác định mức độ xâm lấn của khối u.
- Thường kết hợp với phẫu thuật điều trị (ví dụ, cắt bỏ tuyến giáp).
Chỉ định:
- Các khối u lớn, nghi ngờ di căn hoặc xâm lấn mô xung quanh.
- Các trường hợp FNA và CNB không khả thi hoặc không đủ thông tin.
Dưới đây là bảng tổng hợp ưu điểm và nhược điểm của ba loại sinh thiết tuyến giáp chính, bao gồm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA), sinh thiết lõi kim (CNB), và sinh thiết mở, dựa trên hướng dẫn từ Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA, 2023) và các nghiên cứu khoa học uy tín:
|
Loại Sinh Thiết |
Ưu Điểm |
Nhược Điểm |
|---|---|---|
|
Chọc Hút Tế Bào Bằng Kim Nhỏ (FNA) |
|
|
|
Sinh Thiết Lõi Kim (CNB) |
|
|
|
Sinh Thiết Mở (Open Biopsy) |
|
|
Lưu ý: Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) là phương pháp ưu tiên trong hầu hết các trường hợp do tính an toàn, hiệu quả, và chi phí hợp lý. Sinh thiết lõi kim và sinh thiết mở chỉ được chỉ định trong các trường hợp đặc biệt, tùy thuộc vào đặc điểm lâm sàng và kết quả chẩn đoán hình ảnh. Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa nội tiết để lựa chọn phương pháp phù hợp.
Quy Trình Thực Hiện Chọc Sinh Thiết U Tuyến Giáp
Quy trình chọc sinh thiết u tuyến giáp được thực hiện một cách cẩn thận, đảm bảo an toàn và giảm thiểu khó chịu cho bệnh nhân. Dưới đây là các bước cơ bản, dựa trên hướng dẫn từ các tổ chức y tế uy tín như ATA và WHO:
Chuẩn bị trước thủ thuật
-
Đánh giá lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, khai thác tiền sử bệnh lý, và xem xét kết quả siêu âm hoặc xét nghiệm máu trước khi thực hiện.
-
Tư vấn bệnh nhân: Bệnh nhân sẽ được giải thích về quy trình, lợi ích, và các rủi ro tiềm tàng. Không cần nhịn ăn trước khi thực hiện thủ thuật, nhưng bệnh nhân nên thông báo về các loại thuốc đang sử dụng (như thuốc chống đông máu) hoặc bệnh lý nền (ví dụ, rối loạn đông máu).
-
Chuẩn bị dụng cụ: Sử dụng kim nhỏ chuyên dụng (thường là kim 22–25 gauge), ống tiêm, và thiết bị siêu âm để hướng dẫn.
Thực hiện thủ thuật
-
Vị trí bệnh nhân: Bệnh nhân nằm ngửa, cổ hơi ngửa ra sau để lộ rõ vùng tuyến giáp.
-
Sát khuẩn: Vùng da ở cổ được sát khuẩn kỹ lưỡng để tránh nhiễm trùng.
-
Hướng dẫn siêu âm: Bác sĩ sử dụng máy siêu âm để xác định chính xác vị trí khối u, đảm bảo kim chọc đúng vào vùng cần lấy mẫu.
-
Chọc hút tế bào: Một cây kim nhỏ được đưa vào khối u để hút một lượng nhỏ tế bào hoặc dịch. Thủ thuật thường kéo dài 5–10 phút và có thể cần thực hiện nhiều lần (2–3 lần chọc) để lấy đủ mẫu.
-
Gây tê (nếu cần): Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng thuốc gây tê cục bộ để giảm khó chịu.
Sau thủ thuật
-
Chăm sóc tại chỗ: Vùng chọc được băng lại và bệnh nhân được hướng dẫn nghỉ ngơi trong khoảng 10–15 phút.
-
Phân tích mẫu: Mẫu tế bào được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích mô bệnh học. Kết quả thường có sau 3–7 ngày, tùy thuộc vào cơ sở y tế.
-
Theo dõi: Bệnh nhân được hướng dẫn theo dõi các dấu hiệu bất thường như sưng, đau kéo dài, hoặc sốt, và liên hệ ngay với bác sĩ nếu có vấn đề.
Lợi Ích và Rủi Ro của Chọc Sinh Thiết U Tuyến Giáp
Lợi ích và rủi ro của chọc sinh thiết u tuyến giáp cần được hiểu rõ để bệnh nhân có thể đưa ra quyết định đúng đắn, dựa trên kiến thức y khoa đáng tin cậy. Mặc dù đây là thủ thuật phổ biến và tương đối an toàn, nhưng vẫn tiềm ẩn một số nguy cơ nhất định nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật hoặc đánh giá kỹ lưỡng. Dưới đây là bảng tổng hợp chi tiết:
| Danh Mục | Nội Dung |
|---|---|
| Lợi ích | |
| Độ chính xác cao | Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), chọc sinh thiết u tuyến giáp có độ nhạy và độ đặc hiệu lên tới 95% trong chẩn đoán u lành và ác tính. |
| Xâm lấn tối thiểu | Là thủ thuật đơn giản, không cần phẫu thuật, ít gây tổn thương mô, không cần gây mê toàn thân. |
| Hỗ trợ điều trị | Giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị phù hợp: theo dõi, phẫu thuật hay điều trị bảo tồn. |
| An toàn | Tỷ lệ biến chứng thấp, thường dưới 1% theo các nghiên cứu y khoa quốc tế. |
| Rủi ro | |
| Đau nhẹ, khó chịu | Có thể xảy ra sau thủ thuật, nhưng thường tự hết sau vài giờ, không ảnh hưởng lâu dài. |
| Chảy máu/tụ máu nhẹ | Hiếm gặp (<0,5%), thường ở người có rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông. |
| Nhiễm trùng | Rất hiếm, do quy trình sát khuẩn và vô khuẩn nghiêm ngặt được thực hiện trước và sau thủ thuật. |
| Kết quả không rõ ràng | Khoảng 10–20% trường hợp có thể cần lặp lại chọc sinh thiết do mẫu không đủ hoặc nghi ngờ kết quả. |
✅ Ghi chú: Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá kỹ lưỡng tình trạng bệnh nhân và đảm bảo thực hiện các biện pháp phòng ngừa rủi ro tối đa trước khi tiến hành thủ thuật.
Kết Quả Chọc Sinh Thiết U Tuyến Giáp và Ý Nghĩa
Kết quả của chọc sinh thiết u tuyến giáp được phân loại theo hệ thống Bethesda (Bethesda System for Reporting Thyroid Cytopathology), một hệ thống tiêu chuẩn hóa được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Các danh mục chính bao gồm:
-
Không chẩn đoán được (Non-diagnostic): Mẫu không đủ để phân tích, cần lặp lại thủ thuật.
-
Lành tính (Benign): Khối u không phải ung thư, thường chỉ cần theo dõi định kỳ.
-
Không xác định (Indeterminate): Kết quả không rõ ràng, cần thêm xét nghiệm hoặc sinh thiết lặp lại.
-
Nghi ngờ ung thư (Suspicious for malignancy): Có nguy cơ cao là ung thư, thường cần phẫu thuật để xác định.
-
Ác tính (Malignant): Xác định ung thư tuyến giáp, cần điều trị ngay lập tức, thường là phẫu thuật kết hợp hóa trị hoặc xạ trị.
Theo nghiên cứu từ Vietnam Medical Journal (2025), khoảng 70% kết quả sinh thiết u tuyến giáp tại Việt Nam thuộc nhóm lành tính, 20% không xác định, và 5–10% là ác tính.
Những Điều Cần Lưu Ý Sau Khi Chọc Sinh Thiết U Tuyến Giáp
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả sau khi thực hiện chọc sinh thiết u tuyến giáp, bệnh nhân nên:
-
Nghỉ ngơi nhẹ nhàng: Tránh vận động mạnh hoặc nâng vật nặng trong 24–48 giờ.
-
Theo dõi triệu chứng: Báo ngay cho bác sĩ nếu có dấu hiệu như sưng to, đau kéo dài, sốt, hoặc chảy máu tại vị trí chọc.
-
Tuân thủ lịch tái khám: Kết quả sinh thiết cần được bác sĩ giải thích chi tiết và đưa ra kế hoạch điều trị hoặc theo dõi.
-
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu có thắc mắc về kết quả hoặc phương pháp điều trị, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa.
Nên Sinh Thiết Tuyến Giáp Ở Đâu Tại Việt Nam? Giá bao nhiêu ?
Tại TP. Hồ Chí Minh
Bệnh viện Quân y 175:
- Địa chỉ: 786 Nguyễn Kiệm, Phường 3, Quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh.
- Ưu điểm: Bệnh viện tuyến cuối của quân đội, sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nội tiết và ung bướu giàu kinh nghiệm như Bác sĩ Nguyễn Đức Tỉnh với hơn 10 năm kinh nghiệm, trang bị hệ thống siêu âm Doppler hiện đại và trung tâm xét nghiệm đạt chuẩn. Thực hiện chọc sinh thiết u tuyến giáp (FNA) dưới hướng dẫn siêu âm với độ chính xác cao, hỗ trợ bảo hiểm y tế và đặt lịch khám qua ứng dụng YouMed.
- Chi phí tham khảo: 500.000 – 1.500.000 VNĐ cho FNA.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:
- Địa chỉ: 2B Phổ Quang, P.2, Q. Tân Bình, TP. HCM.
- Ưu điểm: Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nội tiết giàu kinh nghiệm, trang bị hệ thống siêu âm Doppler và xét nghiệm đạt chuẩn ISO 15189:2012. Thực hiện FNA dưới hướng dẫn siêu âm với độ chính xác cao.
- Chi phí tham khảo: 1.500.000 – 3.500.000 VNĐ cho FNA..
Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM:
- Địa chỉ: 215 Hồng Bàng, P.11, Q.5, TP. HCM.
- Ưu điểm: Trung tâm nội tiết uy tín, thực hiện cả FNA, CNB và sinh thiết mở. Có đội ngũ giảng viên y khoa giàu chuyên môn.
- Chi phí tham khảo: 1.000.000 – 3.000.000 VNĐ.
Tại Hà Nội
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc:
- Địa chỉ: 286 Thụy Khuê, Q. Tây Hồ, Hà Nội.
- Ưu điểm: Trang bị máy siêu âm hiện đại, đội ngũ bác sĩ nội tiết và chẩn đoán hình ảnh có kinh nghiệm. Hỗ trợ các gói tầm soát tuyến giáp toàn diện.
- Chi phí tham khảo: 1.056.000 VNĐ (gói xét nghiệm cơ bản), FNA khoảng 1.500.000 – 3.000.000 VNĐ.
Bệnh viện Hưng Việt:
- Địa chỉ: 34 Đại Cồ Việt, Q. Hai Bà Trưng, Hà Nội.
- Ưu điểm: Chuyên khoa ung bướu, có bác sĩ nội tiết hàng đầu như BSCKII Nguyễn Tiến Lãng (hơn 40 năm kinh nghiệm). Hỗ trợ FNA và các xét nghiệm chuyên sâu.
- Chi phí tham khảo: 1.500.000 – 3.500.000 VNĐ.
Trung tâm xét nghiệm Medlatec:
- Địa chỉ: Nhiều chi nhánh tại Hà Nội (ví dụ: 42 Nghĩa Dũng, Q. Ba Đình).
- Ưu điểm: Hỗ trợ bảo hiểm y tế, trả kết quả nhanh (2–3 ngày), dịch vụ lấy mẫu tại nhà tiện lợi.
- Chi phí tham khảo: 500.000 – 2.000.000 VNĐ.
Các tỉnh khác
Bệnh viện Đại học Y Thái Bình:
- Địa chỉ: 405 Lý Bôn, TP. Thái Bình, Thái Bình.
- Ưu điểm: Trang thiết bị hiện đại, đội ngũ bác sĩ là giảng viên Đại học Y Dược Thái Bình. Phù hợp với bệnh nhân ở khu vực miền Bắc.
- Chi phí tham khảo: 500.000 – 1.500.000 VNĐ.
Bệnh viện Đa khoa Thiệu Hóa:
- Địa chỉ: Thiệu Hóa, Thanh Hóa.
- Ưu điểm: Liên kết với trung tâm xét nghiệm Medlatec, trả kết quả nhanh (2–3 ngày), hỗ trợ bảo hiểm y tế.
- Chi phí tham khảo: 500.000 – 1.500.000 VNĐ.
các câu hỏi thường gặp
Chọc sinh thiết u tuyến giáp có đau không?
Theo nghiên cứu được công bố trên Vietnam Medical Journal (2025), chọc sinh thiết u tuyến giáp thường không gây đau đáng kể đối với đa số bệnh nhân. Mức độ khó chịu phụ thuộc vào độ nhạy cảm của từng người, kích thước khối u, và kỹ thuật của bác sĩ. Thuốc gây tê cục bộ có thể được sử dụng để giảm thiểu cảm giác khó chịu. Nếu bạn lo lắng về cảm giác đau, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn thêm.
Chọc sinh thiết tuyến giáp có ảnh hưởng gì không?
Chọc sinh thiết tuyến giáp là thủ thuật an toàn, ít xâm lấn và hiếm khi gây biến chứng nghiêm trọng. Một số người có thể gặp đau nhẹ, bầm tím hoặc sưng vùng cổ sau khi thực hiện. Tuy nhiên, những ảnh hưởng này thường tự hết sau 1–2 ngày. Chọc sinh thiết tuyến giáp không ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp và không làm lây lan tế bào ung thư nếu có.
Có nên chọc sinh thiết tuyến giáp không?
Chọc sinh thiết tuyến giáp là phương pháp chẩn đoán quan trọng giúp phân biệt u lành hay ác tính, từ đó xác định hướng điều trị phù hợp. Nếu siêu âm phát hiện các đặc điểm nghi ngờ như nốt giảm âm, vi vôi hóa, bờ không đều hoặc kích thước lớn, bạn nên chọc sinh thiết tuyến giáp theo chỉ định bác sĩ. Việc thực hiện đúng thời điểm sẽ giúp phát hiện sớm ung thư tuyến giáp và tránh điều trị quá mức với các u lành tính.
Khoảng cách giữa 2 lần chọc sinh thiết tuyến giáp?
Trong trường hợp kết quả chọc sinh thiết tuyến giáp lần đầu không rõ ràng (Bethesda I hoặc III), bác sĩ có thể chỉ định thực hiện lại sau khoảng 4–6 tuần. Đây là thời gian hợp lý để vùng mô hồi phục và giảm sai số trong lần sinh thiết tiếp theo. Nếu vẫn không xác định được, bệnh nhân có thể được cân nhắc phẫu thuật thùy tuyến giáp để chẩn đoán mô học rõ ràng hơn, đặc biệt trong các trường hợp nghi ngờ u ác.
Chọc sinh thiết tuyến giáp bao lâu thì có kết quả?
Thời gian có kết quả sau chọc sinh thiết tuyến giáp thường dao động từ 3 đến 7 ngày làm việc, tùy theo cơ sở y tế và quy trình xử lý mẫu. Sau khi lấy mẫu tế bào, bác sĩ sẽ gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích tế bào học và phân loại theo hệ thống Bethesda. Trong các trường hợp cấp bách nghi ngờ ung thư, kết quả có thể được ưu tiên trả nhanh hơn. Người bệnh nên tái khám đúng hẹn để được giải thích kết quả và tư vấn hướng điều trị phù hợp.
Chọc sinh thiết u tuyến giáp là một phương pháp chẩn đoán hiệu quả, an toàn, và cần thiết để xác định tính chất của khối u tuyến giáp. Với độ chính xác cao và ít rủi ro, thủ thuật này đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm ung thư tuyến giáp, từ đó cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân. Bài viết này đã cung cấp thông tin chi tiết, dựa trên bằng chứng khoa học, về quy trình, lợi ích, và những điều cần lưu ý khi thực hiện chọc sinh thiết. Nếu bạn đang cân nhắc thực hiện thủ thuật này, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cá nhân hóa.
Hãy liên hệ với Phòng khám Bác sĩ Nguyễn Đức Tình để được hỗ trợ và giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến sức khỏe tuyến giáp của bạn.
Thông tin liên hệ:
- Email: [email protected]
- Hotline/Zalo: 0966089175
- Website: https://nguyenductinh.com/
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Mọi quyết định liên quan đến sức khỏe cần được thảo luận trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa.
