Phương pháp điều trị tuyến giáp bằng Sóng Cao Tần/RFA

1. RFA Là Gì?

RFA (Radiofrequency Ablation – Đốt sóng cao tần) là một phương pháp điều trị tiên tiến sử dụng nhiệt sinh ra từ dòng điện xoay chiều tần số cao (thường trong khoảng 200-1200 kHz) để phá hủy các mô bệnh, đặc biệt là khối u. Quy trình này được thực hiện bằng cách đưa một điện cực dạng kim mảnh vào trung tâm khối u dưới hướng dẫn của siêu âm. Khi dòng điện từ máy RFA truyền qua kim, sóng vô tuyến tạo ra nhiệt độ từ 60-100°C tại vùng mô mục tiêu. Nhiệt này làm các tế bào trong khối u mất nước, co lại và hoại tử do ma sát nội tại giữa các phân tử, từ đó giảm đáng kể thể tích khối u mà không cần phẫu thuật cắt bỏ.

Phương pháp này nổi bật nhờ tính ít xâm lấn, không yêu cầu gây mê toàn thân, và được kiểm soát chính xác bởi hình ảnh siêu âm thời gian thực, giúp bảo vệ các mô lành xung quanh.

2. RFA Điều Trị Bệnh Gì?

Phương pháp RFA được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt vào năm 2018 để điều trị bướu nhân tuyến giáp lành tính. Ngoài ra, RFA còn được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực y khoa khác, bao gồm:

• Đau dây thần kinh: Điều trị đau mãn tính (ví dụ: đau thần kinh tọa, đau do thoát vị đĩa đệm) bằng cách làm tê liệt các dây thần kinh gây đau.
• Ung thư: Phá hủy khối u ác tính ở gan, phổi, thận hoặc xương khi phẫu thuật không khả thi.
• U xơ tử cung: Giảm kích thước u xơ, cải thiện triệu chứng đau và rong kinh.

Bướu giáp nhân (hay còn gọi là bướu cổ, nhân tuyến giáp) là các khối tổn thương trong tuyến giáp, có thể là dạng đặc (solid), nang (cystic) hoặc hỗn hợp (mixed). Đây là bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, với tỷ lệ mắc cao hơn nam giới gấp 4-5 lần. Hầu hết bướu giáp nhân (khoảng 90-95%) là lành tính, không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và theo dõi kịp thời. Tuy nhiên, khi bướu phát triển lớn, nó có thể gây ra các vấn đề như:

• Khối u lớn ở cổ: Gây mất thẩm mỹ, dễ nhận thấy khi soi gương hoặc nuốt.
• Chèn ép: Đau cổ, sưng, ho dai dẳng, khó thở, khó nuốt.
• Thay đổi giọng nói: Khàn tiếng do chèn ép dây thần kinh thanh quản.
• Rối loạn hormone: Cường giáp (run tay, tim đập nhanh) hoặc suy giáp (mệt mỏi, tăng cân).

Trong 5% trường hợp hiếm gặp, bướu giáp nhân có thể là ác tính (ung thư tuyến giáp), đòi hỏi phẫu thuật hoặc các phương pháp chuyên sâu hơn.

RFA là phương pháp điều trị bướu nhân tuyến giáp lành tính tốt nhất hiện nay

3. Ưu Điểm Của RFA Trong Điều Trị Bướu Giáp Nhân

Các thử nghiệm lâm sàng trên toàn cầu đã chứng minh hiệu quả của RFA trong điều trị bướu giáp nhân lành tính. Sau 6 tháng điều trị, kích thước khối u giảm từ 51-85%, và sau 1-2 năm, một số trường hợp giảm tới 90%. Các triệu chứng như đau, khó nuốt, khàn tiếng cải thiện rõ rệt, thậm chí biến mất hoàn toàn ở phần lớn bệnh nhân. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật của RFA:

• Ít xâm lấn: Chỉ cần gây tê tại chỗ vùng cổ, không cần rạch da lớn hay gây mê toàn thân như phẫu thuật truyền thống.
• Không đau: Quá trình thực hiện nhẹ nhàng, bệnh nhân tỉnh táo và hầu như không cảm thấy đau đớn.
• Độ an toàn cao: Siêu âm thời gian thực giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí kim đốt, tác động đúng vào nhân giáp với sai số chỉ vài milimet, tránh tổn thương mô lành.
• Bảo tồn tuyến giáp: Không cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp, giữ nguyên chức năng sản xuất hormone, nên bệnh nhân không cần dùng thuốc hormone thay thế suốt đời.
• Thời gian ngắn: Tùy kích thước bướu, thủ thuật kéo dài 30-60 phút. Sau đó, nghỉ ngơi khoảng 30 phút là có thể ra về.
• Hồi phục nhanh: Bệnh nhân ăn uống, sinh hoạt và làm việc bình thường ngay sau thủ thuật, không cần nằm viện.
• Thẩm mỹ vượt trội: Không để lại sẹo lớn trên cổ – điều đặc biệt quan trọng với phụ nữ, vốn thường e ngại sẹo phẫu thuật.
• Hiệu quả lâu dài: Thể tích bướu giảm dần theo thời gian, tỷ lệ tái phát rất thấp (dưới 5% nếu thực hiện đúng kỹ thuật).
• Không biến chứng nặng: Các rủi ro nghiêm trọng rất hiếm, phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân.

4. Nhược Điểm Của RFA

Mặc dù RFA là kỹ thuật an toàn và hiệu quả, vẫn tồn tại một số nhược điểm và rủi ro tiềm ẩn:

Tổn thương tạm thời: Khàn tiếng hoặc khó chịu ở cổ do ảnh hưởng dây thanh quản (thường tự hồi phục sau vài ngày đến vài tuần).

Phản ứng tại chỗ: Đôi khi xảy ra tụ máu nhỏ, bỏng da nhẹ, hoặc nhiễm trùng tại vị trí đâm kim (rất hiếm nếu vệ sinh tốt).

Dị ứng thuốc tê: Một số ít bệnh nhân có thể nhạy cảm với thuốc gây tê cục bộ.

Biến chứng hiếm gặp:

• Tổn thương thực quản, khí quản hoặc dây thần kinh quặt ngược thanh quản (liên quan đến giọng nói), nhưng tỷ lệ dưới 1%.
• Nếu bác sĩ thiếu kinh nghiệm hoặc thiết bị không đạt chuẩn, nguy cơ tăng nhẹ.

Hạn chế với bướu lớn: Bướu quá to (trên 5-6 cm) có thể cần nhiều lần điều trị để đạt kết quả tối ưu.

Ưu Điểm Của RFA Trong Điều Trị Bướu Giáp Nhân

5. Khi Nào Cần Dùng RFA?

Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), chỉ khoảng 5% bướu giáp nhân tiến triển thành ung thư. Vì vậy, với bướu lành tính, điều trị sớm bằng RFA giúp ngăn ngừa biến chứng mà không cần phẫu thuật. Bạn nên cân nhắc RFA nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Triệu chứng chèn ép: Khó nuốt, khó thở, ho kéo dài, khàn tiếng.
• Đau hoặc khó chịu: Cảm giác nặng nề hoặc đau tức ở cổ.
• Thẩm mỹ: Bướu lớn, lộ rõ ở cổ, ảnh hưởng ngoại hình.
• Rối loạn hormone: Cường giáp (tim đập nhanh, sụt cân) hoặc suy giáp (mệt mỏi, khô da) do bướu hoạt động bất thường.

Đối tượng phù hợp với RFA:

• Bướu giáp lành tính (đã xác định qua siêu âm và FNA).
• Không có tiền sử ung thư tuyến giáp trong gia đình hoặc bản thân.
• Bệnh nhân dùng thuốc loãng máu nhưng có thể tạm ngưng theo chỉ định bác sĩ.

Không nên dùng RFA nếu:

• Phụ nữ mang thai (do an toàn cho thai nhi chưa được nghiên cứu đủ).
• Bướu nghi ngờ ác tính (cần sinh thiết và phẫu thuật).
• Bệnh nhân mắc bệnh tim mạch nặng hoặc không thể ngừng thuốc chống đông máu.
• Bướu quá nhỏ (dưới 1 cm, không gây triệu chứng).

6. Chuẩn Bị Gì Trước Khi Điều Trị RFA?

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, quá trình chuẩn bị và thực hiện RFA bao gồm các bước sau:

Trước Điều Trị

Khám và chẩn đoán:

• Thăm khám với bác sĩ nội tiết để đánh giá triệu chứng.
• Siêu âm tuyến giáp: Xác định kích thước, vị trí và đặc điểm bướu (đặc, nang, hỗn hợp).
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra chức năng tuyến giáp (TSH, FT4, FT3).
• Chọc hút tế bào (FNA): Lấy mẫu để loại trừ ung thư.

Tư vấn chi tiết: Bác sĩ giải thích quy trình, lợi ích, rủi ro và yêu cầu bệnh nhân ký cam kết đồng ý điều trị.

Quy Trình Thực Hiện

1. Gây tê cục bộ: Tiêm thuốc tê quanh vùng cổ để giảm cảm giác khó chịu.
2. Xác định vị trí: Siêu âm thời gian thực giúp bác sĩ định vị chính xác nhân giáp.
3. Đưa kim điện cực: Kim mảnh được luồn qua da vào trung tâm bướu, kết nối với máy RFA.
4. Đốt sóng cao tần: Năng lượng sóng vô tuyến tạo nhiệt phá hủy mô bướu trong 30-60 phút (tùy kích thước).
5. Kết thúc: Rút kim, băng nhẹ vùng điều trị, bệnh nhân nghỉ ngơi 30 phút.

Sau Điều Trị

• Chăm sóc: Có thể dùng thuốc giảm đau nhẹ (paracetamol) nếu cần, tránh vận động mạnh trong 24 giờ.
• Tái khám: Sau 1, 3, 6 tháng để siêu âm kiểm tra mức giảm thể tích bướu.
• Trường hợp đặc biệt: Nếu bướu lớn (trên 4-5 cm), cần RFA lần 2 sau 6-12 tháng để đạt hiệu quả tối đa.

Quy Trình Điều Trị Nhanh Chóng Không Tốn Thời Gian 

7. Địa Chỉ Điều Trị RFA Uy Tín