Contents
“U vú” – hai từ này thường gợi lên nỗi sợ hãi và lo lắng về ung thư. Tuy nhiên, điều quan trọng cần biết là phần lớn các khối u được phát hiện ở vú thực chất là lành tính, nghĩa là chúng không phải ung thư và thường không đe dọa tính mạng. Mặc dù vậy, việc hiểu rõ về u vú lành tính, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị và phòng ngừa, là vô cùng cần thiết để chị em phụ nữ có thể chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân và giải tỏa những băn khoăn không đáng có. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về chủ đề này.
1. U Vú Lành Tính Là Gì?
U vú lành tính (Benign Breast Tumor/Condition) là sự phát triển bất thường của các tế bào trong mô vú nhưng không phải là ung thư. Đặc điểm chính của chúng là:
- Không xâm lấn: Các tế bào này không xâm nhập vào các mô xung quanh hoặc lan đến các cơ quan xa (không di căn).
- Phát triển có giới hạn: Chúng có thể phát triển đến một kích thước nhất định rồi dừng lại, phát triển chậm hoặc thậm chí tự nhỏ đi.
- Thường có ranh giới rõ: Khi khám hoặc siêu âm, các khối u này thường có bờ tròn đều, ranh giới rõ ràng với mô xung quanh.
- Không gây nguy hiểm tính mạng: Bản thân các khối u này không gây tử vong.
Có rất nhiều loại u vú lành tính khác nhau, phổ biến nhất bao gồm u xơ tuyến vú, nang vú, thay đổi sợi bọc, u nhú nội ống, u mỡ,… (Như đã liệt kê chi tiết ở phần trước).
2. Triệu Chứng U Vú Lành Tính
Triệu chứng của u vú lành tính có thể đa dạng tùy thuộc vào loại u và cơ địa mỗi người. Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:
- Sờ thấy khối u: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Đặc điểm khối u thường là:
- Tròn hoặc bầu dục, bờ đều, ranh giới rõ.
- Mật độ chắc (như u xơ tuyến) hoặc căng mềm (như nang).
- Thường di động tốt dưới da, không dính vào da hay thành ngực.
- Đau hoặc căng tức vú: Cơn đau có thể xuất hiện hoặc không, thường liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt (đau tăng trước kỳ kinh). Mức độ đau từ nhẹ đến trung bình, ít khi đau dữ dội (trừ trường hợp nang bị viêm hoặc áp xe).
- Thay đổi kích thước vú: Khối u lớn có thể làm một bên vú trông to hơn hoặc biến dạng nhẹ.
- Tiết dịch núm vú: Một số loại u (như u nhú nội ống) có thể gây tiết dịch trong, vàng, xanh hoặc đôi khi lẫn máu.
- Thay đổi da vú (Ít gặp): Da trên khối u thường bình thường. Các dấu hiệu như da co kéo, lõm xuống, sần vỏ cam thường gợi ý tổn thương ác tính hơn.
Lưu ý: Nhiều trường hợp u vú lành tính hoàn toàn không có triệu chứng và chỉ được phát hiện tình cờ qua thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc khi tự khám vú.
U Vú Lành Tính Không Nguy Hiểm Nhưng Cần Cẩn Trọng
Xem thêm:
- U Vú Lành Tính Có Đau Không? Giải Đáp Từ A Đến Z
- Các Loại U Vú Lành Tính: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Điều Trị
3. Nguyên Nhân Gây U Vú Lành Tính
Nguyên nhân chính xác gây ra u vú lành tính vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng các yếu tố sau đây được cho là đóng vai trò quan trọng:
- Nội tiết tố (Hormone): Đây được xem là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất. Sự thay đổi nồng độ hormone sinh dục nữ (Estrogen và Progesterone) trong chu kỳ kinh nguyệt, khi mang thai, cho con bú, hoặc sử dụng liệu pháp hormone thay thế có thể kích thích sự phát triển của các mô vú, dẫn đến hình thành u xơ tuyến, nang vú, hoặc thay đổi sợi bọc.
- Di truyền: Mặc dù không rõ ràng như ung thư vú, tiền sử gia đình có người bị u vú lành tính cũng có thể làm tăng nhẹ nguy cơ.
- Chế độ ăn uống và Lối sống: Một số nghiên cứu gợi ý mối liên quan giữa chế độ ăn nhiều chất béo, sử dụng caffeine (ảnh hưởng đến thay đổi sợi bọc), béo phì với một số loại u lành tính, nhưng bằng chứng chưa thực sự mạnh mẽ.
- Viêm nhiễm hoặc Chấn thương: Viêm tuyến vú hoặc chấn thương vùng ngực có thể dẫn đến hình thành khối viêm hoặc hoại tử mỡ.
4. Cách Điều Trị U Vú Lành Tính
Phương pháp điều trị u vú lành tính phụ thuộc vào nhiều yếu tố: loại u, kích thước, triệu chứng, kết quả sinh thiết (nếu có), và mong muốn của bệnh nhân. Các lựa chọn bao gồm:
- Theo dõi định kỳ: Đây là phương pháp phổ biến nhất cho các khối u nhỏ, không triệu chứng, đã được xác định chắc chắn là lành tính (ví dụ: u xơ tuyến điển hình < 2cm, nang đơn giản). Bác sĩ sẽ hẹn tái khám (thường là siêu âm) mỗi 6 tháng – 1 năm để theo dõi sự thay đổi về kích thước hoặc tính chất khối u.
- Thuốc giảm đau: Đối với trường hợp đau vú do thay đổi sợi bọc hoặc nang căng tức, thuốc giảm đau không kê đơn (như Paracetamol, Ibuprofen) có thể được sử dụng. Đôi khi bác sĩ có thể cân nhắc các loại thuốc khác để giảm triệu chứng.
- Chọc hút nang: Đối với nang vú lớn, gây đau hoặc căng tức, bác sĩ có thể dùng kim nhỏ để chọc hút dịch trong nang dưới hướng dẫn siêu âm. Thủ thuật này vừa giúp giảm triệu chứng, vừa có thể gửi dịch đi xét nghiệm nếu cần.
- Sinh thiết và Loại bỏ u bằng VABB (Vacuum Assisted Breast Biopsy): Đây là phương pháp VABB hiện đại, ít xâm lấn. Sử dụng một kim lớn hơn có hỗ trợ hút chân không để lấy mẫu mô lớn hơn cho chẩn đoán, đồng thời có thể loại bỏ hoàn toàn các khối u lành tính nhỏ (thường < 3cm) qua một vết rạch da rất nhỏ (~3-5mm). Ưu điểm là thẩm mỹ cao, ít đau, hồi phục nhanh.
- Phẫu thuật cắt bỏ u (Mổ mở): Phương pháp mổ được chỉ định khi:
- Khối u lớn (>3cm), phát triển nhanh.
- Gây đau nhiều, khó chịu hoặc biến dạng vú đáng kể.
- Kết quả sinh thiết nghi ngờ hoặc không chắc chắn (cần lấy trọn u để có chẩn đoán cuối cùng).
- Loại u có nguy cơ tiềm ẩn (ví dụ: u diệp thể – phyllodes tumor).
- Theo nguyện vọng của bệnh nhân (muốn loại bỏ hoàn toàn khối u để yên tâm).
Sinh thiết và Loại bỏ u bằng VABB để điều trị u lành tính
5. U Vú Lành Tính Có Nguy Hiểm Không?
Như đã đề cập, bản thân u vú lành tính không phải là ung thư và không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng.
Tuy nhiên, cần lưu ý một số điểm:
- Chẩn đoán chính xác là then chốt: Điều quan trọng nhất là phải chắc chắn khối u đó thực sự lành tính thông qua thăm khám và các xét nghiệm cần thiết. Việc bỏ sót một tổn thương ác tính mới là nguy hiểm thực sự.
- Một số loại tổn thương lành tính có thể tăng nhẹ nguy cơ ung thư vú sau này: Ví dụ như tăng sản ống tuyến không điển hình (atypical ductal hyperplasia) hoặc tăng sản tiểu thùy không điển hình (atypical lobular hyperplasia) – những tình trạng này đôi khi được phát hiện khi sinh thiết một khối u có vẻ lành tính. Đây là lý do vì sao việc sinh thiết và theo dõi rất quan trọng.
- Ảnh hưởng chất lượng cuộc sống: U lành tính có thể gây đau, khó chịu, lo lắng và ảnh hưởng đến thẩm mỹ, tác động đến tâm lý người bệnh.
- U diệp thể (Phyllodes Tumor): Đây là loại u đặc biệt, có thể là lành tính, giáp biên hoặc ác tính. Ngay cả dạng lành tính cũng có xu hướng tái phát nếu không được phẫu thuật lấy rộng mô xung quanh.
6. Phòng Ngừa U Tuyến Vú Lành Tính
Không có cách nào đảm bảo phòng ngừa hoàn toàn u vú lành tính, đặc biệt là những loại liên quan mật thiết đến nội tiết tố. Tuy nhiên, duy trì một lối sống lành mạnh có thể góp phần vào sức khỏe tổng thể của tuyến vú:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì có thể ảnh hưởng đến cân bằng nội tiết tố.
- Chế độ ăn uống cân bằng: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn.
- Tập thể dục thường xuyên: Giúp duy trì cân nặng và cải thiện sức khỏe chung.
- Hạn chế rượu bia: Uống nhiều rượu có liên quan đến tăng nguy cơ các vấn đề về vú.
- Không hút thuốc lá.
- Thận trọng khi sử dụng liệu pháp hormone thay thế: Thảo luận kỹ với bác sĩ về lợi ích và nguy cơ.
- Tự khám vú hàng tháng: Giúp bạn làm quen với cơ thể mình và phát hiện sớm bất kỳ thay đổi nào.
- Khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư vú theo khuyến cáo: Đi khám vú định kỳ và thực hiện siêu âm, chụp X-quang tuyến vú theo độ tuổi và yếu tố nguy cơ để phát hiện sớm mọi bất thường, dù là lành tính hay ác tính.
U vú lành tính có nguy hiểm hay không còn phụ thuộc vào đặc điểm tế bào của khối u, cũng như cách phát hiện và xử lý. Nhìn chung, bất kỳ khối u nào xuất hiện trên vú đều gây lo lắng cho chị em phụ nữ. Dù là u lành hay u ác tính, bạn vẫn nên đi thăm khám và xác định nguyên nhân càng sớm càng tốt để kịp thời xử lý, hạn chế những biến chứng đáng tiếc.
Hiện nay, gói kiểm tra, chẩn đoán và điều trị tại Phòng khám của Bác sĩ Nguyễn Hữu Tỉnh đang là lựa chọn đáng tin cậy của nhiều chị em. Bác sĩ CKI Nguyễn Hữu Tỉnh hiện công tác tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện Quân y 175, được nhiều bệnh nhân tin tưởng và đánh giá cao nhờ chuyên môn vững vàng và sự tận tâm trong điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE:0976 958 582 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Thông tin liên hệ:
- TP. HCM: Bệnh viện Quân đội 175 – 786 Nguyễn Kiệm, Phường 3, Gò Vấp.
- Email: [email protected]
- Hotline/Zalo: 0976 958 582
