Điều trị u tuyến giáp bằng đốt sóng cao tần không cần phẫu thuật.

Điều trị bướu giáp lành tính bằng sóng cao tần RFA là một phương pháp xâm lấn tối thiểu, hiệu quả cao và an toàn, phục hồi nhanh, đã  được sử dụng để điều trị thay thế cho mổ mở cắt tuyến giáp ở những bệnh nhân có nhân giáp lành tính nhân nhỏ và không muốn để lại sẹo mổ vùng cổ, đây là phương pháp mới, áp dụng công nghệ hiện đại cho kết quả chính xác, bệnh nhân không cần uống hormon tuyến giáp thay thế sau thời gian điều trị

1, Bướu tuyến giáp là gì, có nguy hiểm không??

Tuyến giáp là một cơ quan nội tiết quan trọng giúp điều hòa các hoạt động chuyển hóa và trao đổi chất trong cơ thể. Tuyến giáp có hình con bướm nằm ở phía trước cổ, gần đáy họng, vòng quanh khí quản. Tuyến giáp là một tuyến nội tiết, tiết ra hormon T3, T4  để điều chỉnh nhịp tim, huyết áp, nhiệt độ và sự trao đổi chất của cơ thể.

Bướu nhân tuyến giáp ( u tuyến giáp)  hay còn gọi là bướu cổ, Là một dạng tổn thương khu trú của tuyến giáp do sự tăng sản quá mức của các tế bào tuyến hay tế bào liên kết trong tuyến giáp. Bướu tuyến giáp có thể dạng đặc hoàn toàn, dạng hỗn hợp đặc và nang hoạc toàn bộ là nang, Đa phần các bướu tuyến giáp là lành tính, tỷ lệ nữ nhiều hơn nam, một số ít nhân tuyến giáp là nhân ác tính cần phát hiện và điều trị sớm.

Đa phần bướu tuyến giáp không có triệu chứng, chỉ được phát hiện tình cờ khi siêu âm vùng cổ, do đó mỗi người nên đi siêu âm kiểm tra sức khỏe ít nhất 1 năm một lần để phát hiện bệnh sớm. khi bướu giáp to, có thể gây ra các triệu chứng chèn ép các cơ quan lân cận như: khó thở, khó nuốt, ho,  bướu lồi to vùng cổ trước gây mất thẩm mỹ. hoặc một số người có biểu hiện của cường giáp hoặc suy chức năng tuyến giáp.

Việc chẩn đoán bản chất lành hay ác tính của bướu giáp dựa vào : siêu âm tuyến giáp và vùng cổ, xét nghiệm máu ( chức năng tuyến giáp T3, T4, TSH…) và chọc sinh thiết tế bào tuyến giáp FNA dưới hướng dẫn siêu âm hoặc sinh thiết lõi, kết quả thường có sau 1-2 ngày làm việc.

2, Phương pháp phẫu thuật điều trị bướu tuyến giáp.

Bướu tuyến giáp bản chất là khối u nằm ở tuyến giáp, về cơ bản có các phương pháp điều trị như Phẫu thuật cắt u tuyến giáp chọn lọc hoặc cắt toàn bộ một thùy hay toàn bộ tuyến giáp

• Ưu điểm của phẫu thuật điều trị bướu giáp: Là phương pháp điều trị triệt để, cắt trọn toàn bộ khối u hoặc hạch di căn để làm giải phẫu bệnh, hóa mô miễn dịch…  Đây là phương pháp triệt để nhất vì cắt trọn toàn bộ được tổn thương.
• Nhược điểm:
• Là một phẫu thuật lớn do đó sau phẫu thuật có thể gây suy giáp dẫn tới người bệnh phải uống thuốc Hormone trong thời gian còn lại của cuộc đời.
• Gây sẹo mổ xấu ở vùng cổ trước, điều này khó chấp nhận ở những người trẻ cần tính thẩm mỹ cao.
• Thời gian hậu phẫu và bình phục lâu khoảng 7-10 ngày sau phẫu thuật.
• Một số trường hợp hi hữu được cho là có liên quan đến một số biến chứng như suy giáp, tổn thương  thần kinh quặt ngược, tụ máu, chấn thương các cấu trúc khác và nhiễm trùng vết thương. 

Bảng so sánh ưu nhược điểm của RFA và mổ tuyến giáp.

3, Điều trị bướu tuyến giáp bằng sóng cao tần RFA dưới hướng dẫn của siêu âm.

Đa phần các bướu tuyến giáp lành tính không cần phẫu thuật hay điều trị gì đặc biệt, các chỉ định điều trị đối với bướu giáp lành tính gồm có: 

• Bướu to, gây chèn ép đường thở hoặc khó nuốt
• Bướu giáp to gây mất thẩm mỹ vùng cổ
• Bệnh nhân quá lo lắng vì có khối u
• Chỉ định điều trị U tuyến giáp bằng đốt sóng RFA dưới hướng dẫn siêu âm khá rộng rãi, bao gồm tất cả các trường hợp có chỉ định và chống chỉ định  phẫu thuật.

Hình ảnh kim đốt sóng cao tần điều trị u tuyến giáp

Đốt sóng cao tần (RFA) là phương pháp hủy khối u bằng nhiệt gây ra do sự ma sát của các ion trong mô dưới tác động của dòng điện xoay chiều có tần số cao, nằm trong khoảng sóng âm thanh. Một điện cực được đặt ở ngoại vi vùng đùi và một điện cực đặt ở  trung tâm khối u ( kim đốt được đưa vào khối u dưới hướng dẫn siêu âm)  và duy trì nhiệt độ phá hủy từ 60 -100 độ C. Dòng điện từ máy được truyền đến khối u qua một điện cực dạng kim, sóng radio được truyền vào đầu kim và sinh nhiệt. Nhiệt do ma sát làm khô mô xung quanh dẫn đến làm mất nước trong tế bào và hoại tử đông khối u, từ đó làm giảm thể tích bướu giáp.

• Cắt đốt bướu nhân tuyến giáp bằng sóng cao tần RFA điều trị qua da, xâm lấn tối thiểu và được thực hiện nhanh chóng. Các thử nghiệm lâm sàng ở Hàn Quốc đã chứng minh thể tích nhân giáp giảm đi 50 đến 80% sau 06 tháng đầu sau khi thực hiện RFA. 

Các nghiên cứu lâm sàng cũng cho thấy ở hầu hết các bệnh nhân, các triệu chứng liên quan đến bướu giáp được cải thiện hoặc biến mất đáng kể sau khi điều trị bằng RFA

4. Lợi ích của đốt sóng cao tần RFA tuyến giáp so với phẫu thuật.

Đây là một phương pháp điều trị mới, hiện đại, áp dụng công nghệ cao, nhằm trúng tổn thương u để điều trị, tránh tác động vào vùng tuyến giáp lành, đây là phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu giúp người bệnh phục hồi nhanh, có thể xuất viện trong ngày.

Hạn chế được những rủi ro so với phẫu thuật truyền thống như: nhiễm trùng vết mổ, chảy máu trong và sau mổ như phẫu thuật truyền thống.

So sánh hiệu quả trước và sau điều trị bướu giáp bằng sóng cao tần.

• An toàn: Dưới hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ dùng kim đốt để phá huỷ chính xác từng milimet khối u bằng năng lượng nhiệt từ sóng cao tần. 
• Ngoài ra, cắt đốt nhân tuyến giáp bằng sóng cao tần RFA còn đem lại cho người bệnh một số lợi ích Khác như:
• Bảo vệ mô tuyến giáp khỏe mạnh.
• Không cần sử dụng thuốc bổ sung hormone như phương pháp mổ truyền thống.
• Thủ tục xâm lấn tối thiểu bệnh nhân hồi phục nhanh, được xuất viện trong ngày.
• Thực hiện dưới gây tê cục bộ, không gây đau đớn nhiều cũng như không bị các biến chứng của gây mê khi phẫu thuật.
•  Không để lại sẹo xấu co kéo gây mất thẩm mỹ.
• Tỷ lệ biến chứng thấp, là phương pháp an toàn nhất hiện nay do được kiểm soát chặt chẽ dưới hướng dẫn siêu âm..

5. Một số rủi ro có thể gặp khi điều trị u tuyến giáp bằng RFA dưới hướng dẫn siêu âm

• Đốt u tuyến giáp RFA dưới hướng dẫn siêu âm là một kỹ thuật rất an toàn so với phẫu thuật truyền thống, tuy nhiên cũng còn phụ thuộc kỹ thuật và kinh nghiêm của bác sĩ thực hiện, các rủi ro khi làm RFA có thể kể tới như: 
• Dị ứng thuốc gây tê do cơ địa bệnh nhân
• Các biến chứng tổn thương cơ quan lân cận như nói khàn, tổn thương khí quản, thực quản và mác mạch láu lân cận, trong đo biến chứng nói khàn là hay gặp nhất chủ yếu do phù nề, chèn ép dây thần kinh quặt ngược, biến chứng này thường bình phục sau 1 tháng. tỷ lệ tổn thương vĩnh viễn dưới 1%.
• Sau khi thực hiện RFA, thể tích của nhân tuyến giáp sẽ giảm dần theo thời gian. thời gian đầu sau 1-2 ngày  đầu thể tích tuyến giáp có thể to hơn do hiện tượng phù nề, sau đó sẽ giảm dần theo thời gian, đối với bướu lớn trên 3cm cần đốt từ 1-2 lần sẽ cho kết quả giảm trên 90% thể tích u.

6. Điều trị bướu tuyến giáp bằng sóng cao tần RFA ở đâu?

Hiện tại khoa Chẩn đoán hình ảnh bệnh viện quân y 175 đã triển khai đốt u tuyến giáp bằng sóng cao tần dưới hướng dẫn siêu âm, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, có kỹ năng siêu âm tuyến giáp trên 5 năm, đồng thời được đào tạo bài bản về kỹ thuật đốt u bằng RFA cùng hệ thống máy siêu âm và máy RFA được nhập khẩu trực tiếp từ Hàn quốc cho hình ảnh rõ nét, chất lượng điều trị cao, người bệnh có thể làm thủ thuật và xuất viện ngay trong ngày, để được tư vấn về bệnh cũng như phương pháp điều trị, liên Hệ bác sĩ Nguyễn Đức Tỉnh sdt 0976958582.

7. RFA tuyến giáp – Triển vọng trong điều trị ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm.

Theo một số nghiên cứu cho thấy tính  khả quan của RFA trong điều trị ung thư tuyến giáp, đặc biệt là ung thư tuyến giáp thể nhú (PTMC) – thể phổ biến nhất. Nghiên cứu công bố năm 2019 của nhóm tác giả Hàn Quốc gồm Hyun Kyung Lim và các cộng sự, tiến hành trên 133 bệnh nhân, với 152 nhân PTMC kích thước 3-10mm được điều trị bằng RFA. Kết quả cho thấy 91,4% trường hợp khối u biến mất hoàn toàn, số còn lại mặc dù không thể triệt tiêu hết u nhưng u cũng không phát triển thêm. Trong 39 tháng theo dõi, không có trường hợp nào bị tái phát hoặc xảy ra di căn. Tỷ lệ biến chứng là 3%. Các bác sĩ cho rằng, RFA là phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả dành cho bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể nhú kích thước nhỏ, những người không đủ điều kiện phẫu thuật hoặc từ chối phẫu thuật. 

Tại việt Nam, nhóm nghiên cứu của bác sĩ  CKII Lê Thị My bệnh viện quốc tế VinMec cũng cho thấy hiệu quả cao và đáp ứng tốt của đốt RFA trong điều trị ung thư tuyến giáp, đây là một phương pháp mới, hứa hẹn có nhiều tiến triển và áp dụng rộng rãi trong tương lai.

Tháng 5/2021, Hiệp hội Tuyến giáp châu Âu đã ban hành hướng dẫn thực hành lâm sàng về việc sử dụng các kỹ thuật xâm lấn tối thiểu điều trị tổn thương tuyến giáp ác tính. Trong đó có việc chấp thuận sử dụng RFA điều trị cho những bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp thể nhú có nguy cơ biến chứng cao khi phẫu thuật, nhiều bệnh nền đi kèm, từ chối phẫu thuật hoặc thuộc diện giám sát chủ động (theo dõi mà không bắt buộc điều trị).

8. Các bước thực hiện đốt RFA tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm.

Đốt sóng cao tần trong điều trị u tuyến giáp được thực hiện theo 6 bước

• Bước 1: Siêu âm xác định vị trí, kích thước khối u, tình trạng tổng quan của tuyến giáp.
• Bước 2: Sinh thiết tế bào bằng kim nhỏ FNA để xác định bản chất lành hay ác tính của khối u. 
• Bước 3: Giải thích kỹ cho bệnh nhân, Vô trùng vùng cổ khu vực đi kim
• Bước 4: Gây tê khoang quanh tuyến giáp với Lidocain 2%
• Bước 5: Đốt bướu nhân giáp bằng sóng cao tần dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
• Bước 6: Kiểm tra tổng thể lại, sau đó bệnh nhân nghỉ ngơi tại chỗ 30 phút - 1 tiếng, sau đó được xuất viện.

9. theo dõi sau đốt sóng cao tần RFA tuyến giáp dưới hướng dẫn của siêu âm

Thể tích của u tuyến giáp sau điều trị sẽ giảm dần theo thời gian, cụ thể: 

• Sau 1-2 tuần: Kích thước bướu giáp tăng nhẹ do phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể
• Sau 1 tháng: Giảm khoảng 50% thể tích u
• Sau 3 tháng: Giảm từ 50-70% thể tích u
• Sau 6 tháng: Giảm từ 70-95% thể tích u
• Sau 12 tháng: Chỉ còn lại mô sẹo.

Với những trường hợp tốc độ giảm thể tích sau 9-12 tháng chưa đạt, có thể đốt thêm lần 2 để đạt hiệu quả tối đa. Sau đó bệnh nhân nên tái khám định kỳ 1 năm 1 lần trong 5 năm.

Trong đốt sóng cao tần RFA điều trị u tuyến giáp, bệnh nhân không cần phải gây mê, chỉ cần gây tê tại chỗ khoang quanh tuyến giáp nên bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, giao tiếp được với bác sĩ trong suốt quá trình điều trị và không gặp phải biến chứng gây mê. Quá trình đốt được thực hiện qua một đầu kim rất nhỏ, do đó hoàn toàn không để lại sẹo.

Do chỉ đốt chọn lọc bướu nhân tuyến giáp, bảo tồn tối đa tuyến giáp lành nên sau điều trị người bệnh không phải uống thuốc bổ sung hormone tuyến giáp (khác với phương pháp mổ mở, người bệnh bị cắt đi một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp lành dẫn đến việc phải uống thuốc cả đời).

Trên đây là một số chia sẻ của BS Nguyễn Đức Tỉnh , khoa CĐHA bv175 về điều trị u tuyến giáp lành tính dưới hướng dẫn siêu âm, mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ bác sĩ qua sdt 0976958582 hoặc gửi thư theo địa chỉ mail : bstinh175@gmail.com chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe.